کاردرمانی چیست ؟
در هر جامعه برای حراست از سلامت افراد آن جامعه سه سطح از خدمات بهداشتی و درمانی وجود دارد، اول سعی بر بیمار نشدن افراد آن جامعه و پیشگیری از بیماری است .در مرحله بعد در صورت موفقیت نبودن سطح اول فرد وارد خدمات درمان (حاد) میشود، بعد از دریافت خدمات درمانی اکنون فرد برای ورود و یا بازگشت به جامعه نیاز به توانبخشی دارد تا بتواند با محدودیتهای حاصل از بیماری سازگاری پیدا کند .
کاردرمانی یکی از رشتههای مرحله سوم یعنی توانبخشی است که به افراد از بدو تولد تا سالمندی کمک میکند که بعد از بروز هر عارضهای بتواند محدودیتهای ناشی از آن را به حداقل برساند و استقلال کافی برای ورود یا بازگشت به جامعه را داشته باشند .
کاردرمانی در کودکان چیست ؟
همان طور که در پاسخ سؤال اول گفته شد، خدمات کاردرمانی افراد با گروه های سنی مختلف را پوشش می دهد، کودکان به دلایل مختلف شامل آسیبهای حین بارداری، حین زایمان و یا بعد از تولد ممکن است نیاز به استفاده از خدمات کاردرمانی پیدا بکنند. هرگونه آسیبی به کودک میتواند روند رشد مهارتهای حرکتی، اجتماعی، ارتباطی، هیجانی، مشارکتی و … را به تاخیر بیندازد، خوشبختانه متخصصان کاردرمانی در حوزه کودکان میتوانند تاخیر رشد در تمام موارد ذکر شده را ارزیابی و برای بهبود آنها راهکارهایی ارائه دهند.
از کجا بدانیم کودکمان نیاز به کاردرمانی دارد ؟
معمولا در کشور ما بعد از زایمان یک سری تستهای غربالگری اولیه برای تشخیص سلامت کودک در ابعاد مختلف گرفته می شود، هرگونه مشکلی در این تستها به پزشک متخصص مربوط به کودکان گزارش شده و پزشک در صورت صلاحدید و آسیب به بخش های رشدی مختلف که در پاسخ سؤال دو ذکر شد نوزاد را به بخش کاردرمانی ارجاع می دهند، در صورتی که کودک در این تستها آسیبش مشخص نشود، با تاخیر در روند رشد طبیعی آسیب بارز می شود، والدین باید هوشیار باشند و زمان رسیدن کودک به مهارت حرکتی، شناختی، هیجانی و … را بدانند و همچنین کودک را به صورت مرتب برای سنجش مراحل رشدی به مراکز بهداشت ببرند. در صورتی که مراکز بهداشت تاخیری ملاحظه کنند خانواده را مطلع کرده و روند مراجعه به خدمات توانبخشی و یا پزشک مربوطه را به خانواده یادآور میشوند .
اما فراموش نکنید که ارجاع به سرویس کاردرمانی فقط با نظر پزشک متخصص است و کلینیک های کاردرمانی اجازه پذیرش بدون نسخه پزشک را ندارند.
چیکار کنیم که کودکمان ارتباط خوبی با کاردرمان برقرار کند ؟
- اولین نکته در پاسخ به این سوال این است که کودکان تا پایان سن دو سالگی هیجاناتشان جدای از والدین نیست و بسیار از آنها تاثیر میپذیرد، پس بهتر است قبل از حضور در کلینیکهای کاردرمانی مقداری در مورد این تخصص و فضای کاری آن اطلاعات جمع آوری کنیم تا یک آرامش اولیه به دست آوریم و در ادامه این آرامش را به کودکمان هم منتقل کنیم.
- نکته بعدی این است که دید مثبتی نسبت به کمک کاردرمان داشته باشیم و سعی کنیم قضاوتمان را در برخوردهای اول به تاخیر بیندازیم.
- یکی از مهمترین عوامل ارتباط درمانی خوب دادن اطلاعات کافی و درست در مورد تشخیص، سن کسب مهارتهای حرکتی، عادات، بازیها و علایق کودکمان در جلسه ارزیابی است. این مسئله میتواند کمک شایانی را به کاردرمان برای شبیهسازی فضای درمان با علایق کودک بکند تا بتواند نظر و اطمینان او را جلب کند.
- هیچگاه بدون اجازه درمانگر کاری را در فضای اتاق درمان انجام ندهید چون موجب سلب اعتماد کودکتان نسبت به محیط درمانی و درمانگر می شود، این نکته زمانی اهمیت دارد که کودک شما چالشی همانند گریه کردن ایجاد کرده است، به درمانگر اجازه دهید که با روشهای خودش سعی در تلطیف فضا بکند اگر موفق نبود خود او از شما کمک خواهد خواست.
- سعی کنید چند وسیله بازی که کودک دوست دارد را همراه داشته باشید تا به وسیله آن بتوانیم توجه کودک را جلب کنیم.
- تا حد ممکن زمان خواب کودک به صورتی تنظیم شود که در جلسه درمانی خوابآلود نباشد، چون همکاری نمیکند و امکان دارد به ارتباط درمانی لطمه بزند.
- دو الی سه ساعت قبل از جلسه به کودک غذا ندهید تا در زمان حضور در کلینیک احساس سنگینی نکند و خواب آلود نباشد و همچنین ممکن است به دلیل اضطراب و یا بعضی از تمرینات درمانگر دچار حالت تهوع و استفراغ شود .
چگونه خودمان( والدین ) ارتباط مناسبی با کاردرمان داشته باشیم تا بهترین نتیجه حاصل شود؟
- از آنجایی که توانبخشی یک روند مهارت محور است و کسب هر مهارتی نیاز به تکرار و تمرین دارد، اصولا بیان میشود که توانبخشی یک پروسه ۲۴ ساعته است و همین موضوع خود اهمیت مشارکت والدین کودک در منزل و در جلسه درمانی را در روند پیشرفت او نشان می دهد.
نکات ذیل به صورت خلاصه کمک میکند که بتوانید ارتباط خوبی با درمانگر کودکتان برقرار کنید:
- در دادن اطلاعات دقیق باشید وجزئیات را بیان کنید.
- سعی کنید یک دفترچه همیشه به همراه داشته باشید، چه در جلسات درمان (برای ثبت مواردی که درمانگر متذکر میشود) چه خارج از جلسه درمان (برای ثبت مشکلات کار با کودک، سؤالاتتان از درمانگر و غیره )
- از درمانگرتان جزوات و یا مواردی برای مطالعه در مورد مشکل کودکتان که از منابع معتبر علمی تهیه شده است درخواست کنید و هیچ وقت به فضای مجازی و اینترنت اطمینان نکنید.
- سعی کنید موارد خاصی که درمانگر در مورد کودکتان برای منزل گفته است را رعایت کنید و همچنین موارد لازم آماده سازی قبل از ورود به کلینیک را به خوبی انجام دهید.
- در طول روز حتما یک وقت جداگانه برای انجام مواردی که درمانگر تاکید کرده اختصاص دهید و یا اگر ممکن نیست سعی کنید همان موارد را به برنامه روزانه خودتان ربط دهید و به شیوه خلاقانه آنها را انجام دهید.
- در انتهای هر جلسه انتظار تکالیف جدید نداشته باشید گاهی باید برای یک مهارت هفتهها وشاید ماهها همراه با درمانگر کار کنید تا بتوان به سطح رشدی بعدی رسید.
سلام آیا یک کاردرمانی میتواند به صورت خصوصی برای یک شخص کار کند و خارج از محیط کاری خود به کارش ادامه دهد؟