کودکم کِی خوب می‌شود؟(از زبان یک کاردرمانگر بشنوید!)
یکــی از ســوالات بســیار رایــج والدیــن مراجعه‌کننــده بــه مــا همیــن ســوال اســت کــه کــودک مــن چــه زمانــی خــوب می‌شــود.
خــوب شــدن در میــان متخصصــان توانبخشــی مفهومــی اســت متفاوت از آنچــه عمــوم جامعــه فکــر میکننــد. اگــر بخواهیــم خــوب شــدن از دیــد والدیــن را هماننــد کــودکان عــادی شــدن، در نظــر بگیریــم، واقعیــت ایــن اســت کــه اکثــر کودکانــی کــه بــه ســرویس‌های توانبخشــی ارجــاع داده می‌شــوند حتــی بــا وجــود دریافــت بهتریــن خدمــات ممکــن، هماننــد کــودکان عــادی نمی‌شــوند.
خــوب شــدن در عرصــه توانبخشــی چندیــن برداشــت و مفهــوم دارد. مــا معتقدیــم کودکــی کــه بــا موفقیــت از یــک مرحلــه رشــدی بــه مرحلــه رشــدی بالاتــر حرکــت می‌کنــد در حــال بهبــود یافتــن اســت و ایــن بهبــود یافتــن در مقایســه بــا مرحلــه رشــدی پایین‌تــر اســت.
از ســوی دیگــر بهبــود یافتــن را مــا بــا مفهــوم افزایــش اســتقلال هــم، معنــی می‌کنیــم. یعنــی اینکــه از نظــر مــا فــردی کــه بتوانــد در انجــام امــورات شــخصی بــه تناســب ســن و موقعیتــش مســتقل باشــد و نیــازی بــه مداخلــه و کمــک دیگــران نداشــته باشــد بهبــود یافته‌اســت.
اصل مشارکت در جامعه
از ســوی دیگــر در مباحــث اجتماعی مفهــوم و برداشــت متخصصان توانبخشــی از خــوب شــدن ایــن اســت کــه فــرد بتوانــد در جامعــه مشــارکت داشــته باشــد و بنــا بــه توانایی‌هــا و ظرفیت‌هایــش ایفــای نقــش کنــد و تاثیــر مثبتــی بــر روی جامعــه داشــته باشــد.
کودکــی کــه مدت‌هــا بــرای انجــام کوچک‌تریــن کارهایــش بــه دیگــران وابســته بــوده‌اســت، اگــر اکنــون بتوانــد آنهــا را بــه صــورت مســتقل(هرچند بــا صــرف زمــان و انــرژی زیــاد) انجــام دهــد از انجــام آنهــا بســیار لــذت می‌بــرد و حــس غــرور و اســتقلال بــه دســت آمــده او را خوشــحال و ســراپا غــرق لــذت می‌کنــد.
پــس ایــن هــم می‌توانــد معنــی دیگــر بهبــود یافتــن باشــد. اینکــه والدیــن بخواهنــد دائمــا کــودک خــود را بــا دیگران مقایســه کننــد و از او و متخصصانــی کــه بــه او کمــک میکننــد انتظــار داشــته باشــند کــه هماننــد کــودکان دیگــر بشــود، حــس رضایتمنــدی، لــذت و پیشــرفت را از کــودک ســلب می‌کنــد.
از ســوی دیگــر اجــازه نمی‌دهنــد پیشــرفت‌های کوچــک او، حــس لــذت را بــرای ایشــان تداعــی کنــد و انگیــزه او بــرای ادامــه مســیر کســب حداکثــر اســتقلال و مشــارکت ممکــن در جامعــه را کاهــش می‌دهنــد.
عوامــل تاثیرگــذار بــر میــزان پیشــرفت و بهبــود یافتــن کــودک
نکتــه دیگــری کــه در جــواب ایــن ســوال می تــوان مطــرح کــرد، عوامــل تاثیرگــذار بــر میــزان پیشــرفت و بهبــود یافتــن کــودک اســت؛ کــه اگــر والدیــن ایــن آگاهــی را بــه صــورت واقعــی از ســوی متخصصــان توانبخشــی دریافــت کننــد دیــر یــا زود ســطح توقعــات خــود را تعدیــل کــرده و ســعی میکننــد بــا همیــن شــرایط از زندگــی لــذت ببرنــد و مشــوق کودکشــان بــرای بهتــر زیســتن باشــند.
عوامــل زیــادی در میــزان پیشــرفت کــودک تاثیــر دارنــد ولــی ماهیــت آســیب و شــدت آن از عوامــل اصلــی هســتند. منظــور از ماهیــت آســیب تشــخیصی اســت کــه کــودک توســط پزشــک بــه واســطه مشــکلش دریافــت‌کرده‌اســت کــه یکــی از عوامــل تاثیرگــذار اصلــی می‌باشــد.
عامــل دیگــر شــدت آســیبی اســت کــه کــودک بــه واســطه تشــخیص و ماهیــت آســیب متحمــل‌شــده‌اســت.
حــال بــا ذکــر یــک مثــال مــوارد گفتــه شــده در بــالا را بــه خوبــی توصیــف خواهیــم کــرد:
یک مثال از تاثیر ماهیت و شدت آسیب در روند بهبودی
فــرض کنیــد کــه در یــک خانــواده کودکــی بــه دنیــا آمــده‌اســت کــه تشــخیص ســندرم‌داون گرفتــه اســت(ماهیت آســیب). ســندرم‌داون یــک اختـلـال ژنتیکــی اســت کــه در آن کــودک بــه دنیــا آمــده یــک ژن بیشــتر از ســایر انســان‌ها دارد. در ایــن اختـلـال بــه واســطه ژن اضافــه، دامنــه‌ای از مشکلات(شــدت) تعریــف می‌شــود کــه از یــک کــودک بــه کــودک دیگــر متفــاوت اســت.
ایــن کــودکان بــه واســطه مشــکلات موجــود، از تاخیــر در رشــد مراحــل مختلــف از زبــان و گفتــار گرفتــه تــا رشــد حرکتــی رنــج می‌برنــد و ممکــن اســت مشــکلات قلبــی و عروقــی، گوارشــی و فــک و دنــدان هــم داشــته باشــند.
در قســمت مشــکلات رشــدی کــه مربــوط بــه گفتــار و زبــان و مهارت‌هــای ارتباطــی و مهارت هــای حســی و حرکتــی می‌شــود، بحــث دریافــت خدمــات توانبخشــی می‌توانــد نقــش بســزایی داشــته باشــد. البتــه ایــن حیطــه هــم محدودیت‌هــای خــاص خــودش را دارد و مهارت‌هــا تــا ســطح مشــخصی پیشــرفت میکننــد.
اکثــر کــودکان ســندرم‌داون در ســطح هوشــی آموزش‌پذیــر قــرار دارنــد. یعنــی از بهره هوشی ۵۵ تا ۷۵ برخــوردار هســتند، حال آنکه محدوده هوش نرمال ۹۰ تا ۱۰۰ می‌باشد.
پر واضح است که این کــودکان بــه دلیــل مشــکلات هوشــی تــا یــک حــد خــاص می‌تواننــد از نظــر گفتــار و زبــان و رشــد حرکتــی و حســی و حتــی اجتماعــی پیشــرفت کننــد.
ً ایــن قشــر از کــودکان اصطلاحــا کــودکان آموزش‌پذیــر نامیده می‌شــوند، یعنــی می‌تواننــد بــا آموزش هــای درســت بــه طــور کامــل مســتقل شــوند و روابــط اجتماعــی داشــته باشــند و در کارگاه هــای حمایتــی، شــغل های ســاده را بــر عهــده بگیرنــد.
حــال بــا شــرح وضعیــت ایــن کــودکان می‌تــوان تصــور کــرد کــه در مــورد آنهــا تــا چــه حــد می‌تــوان از توانبخشــی انتظــار داشــت.
هرچقدر شدت آسیب بیشتر باشد، میزان انتظار از کودک و تخصص‌های دیگر برای کمک به او باید کاهش پیداکند!
دیدگاه‌های اشتباه منجر به از دست رفتن فرصت کسب استقلال و اشتغال‌زایی این کودکان می‌شود.
یک قاعده کلی!
ایــن قاعــده بــرای کــودکان دیگــری نیــز کــه از آســیب های ذهنــی و جســمی رنــج می برنــد صــادق اســت. یعنــی ایــن کــودکان هیــچ‌گاه نمی‌تواننــد بــه ســطح کــودکان عــادی برســند و ایــن قیــاس از پایــه اشــتباه اســت.
مــا نمی توانیــم از کودکــی کــه دچــار آســیب‌مغزی(به جــای فلج مغــزی) شــده اســت انتظــار داشــته باشــیم کــه راه رفتنــی هماننــد ســایر کــودکان داشــته باشــد، بلکــه انتظــار درســت ایــن اســت کــه ببینیــم آیــا بســته بــه شــدت ضایعــه وارده ایــن کــودک اصـلا امــکان راه رفتــن دارد یــا نــه؟
اگــر امــکان راه رفتــن دارد بــه او کمــک کنیــم کــه بــا توانبخشــی درســت بــه ایــن امــکان برســد؛ ولــی بــاز راه رفتــن او عــادی نیســت؛ امــا می‌توانــد راه بــرود و امــورات شــخصی خــودش را انجــام دهــد. یکــی از بزرگتریــن آرزوهــا و آمــال کاردرمانــی بــرای یــک کــودک دچــار آســیب مغزی، اســتقلال درانجــام امورات شــخصی( مهارت‌هــای خودیــاری) و داشــتن زندگــی نســبتا مســتقل اســت.
پــس وقتــی مــا بتوانیــم دیــد درســتی را بــرای خانــواده ایــن کــودکان بــه وجــود بیاوریــم، می‌توانیــم انتظــار داشــته باشــیم کــه آنهــا هــم بــا مــا همــراه شــوند و کــودک را بــه ســمت مســیر درســت ســوق دهیــم. در میــان تمــام مــوارد ذکــر شــده کــه بــه کلینیک‌هــای کاردرمانــی ارجــاع داده می‌شــوند مــوارد اســتثنایی هــم وجــود دارد کــه کــودک بــه صــورت کامــل مشــکلش برطــرف می‌شــود.
ایــن مــوارد بیشــتر در بخــش کاردرمانــی ذهنــی مطــرح اســت. بــه عنــوان مثــال کودکــی کــه از مشــکلات توجــه و تمرکــز خفیــف تــا متوســط رنــج می‌بــرد بــا یــک دوره کاردرمانــی شــناختی تخصصــی ممکــن اســت مشــکلاتش برطــرف شــود و بــه زندگــی عــادی خــود برگــردد.
تمــام مــوارد ذکــر شــده در بــالا نســبی اســت و حتمــا بــرای هرکــدام می‌تــوان مــوارد اســتثنایی را هــم دیــد و پیــدا کــرد؛ امــا بحــث مــا بــر روی اکثریــت گــروه مراجعــان اســت.
این مقاله بخشی از صفحه ۵۹ کتاب کودک توانمند من می‌باشد!
نظر یک مادر دارای کودک با مشکلات رشدی در مورد کتاب کودک توانمند من و تاثیر آن بر درک بهتر کودکشان را در ویدئوی زیر ببینید:
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_raw_html css=”.vc_custom_1543442554746{margin-top: 0px !important;border-top-width: 0px !important;padding-top: 0px !important;}”]JTNDc3R5bGUlM0UuaF9pZnJhbWUtYXBhcmF0X2VtYmVkX2ZyYW1lJTdCcG9zaXRpb24lM0FyZWxhdGl2ZSUzQiU3RCUyMC5oX2lmcmFtZS1hcGFyYXRfZW1iZWRfZnJhbWUlMjAucmF0aW8lMjAlN0JkaXNwbGF5JTNBYmxvY2slM0J3aWR0aCUzQTEwMCUyNSUzQmhlaWdodCUzQWF1dG8lM0IlN0QlMjAuaF9pZnJhbWUtYXBhcmF0X2VtYmVkX2ZyYW1lJTIwaWZyYW1lJTIwJTdCcG9zaXRpb24lM0FhYnNvbHV0ZSUzQnRvcCUzQTAlM0JsZWZ0JTNBMCUzQndpZHRoJTNBMTAwJTI1JTNCJTIwaGVpZ2h0JTNBMTAwJTI1JTNCJTdEJTNDJTJGc3R5bGUlM0UlM0NkaXYlMjBjbGFzcyUzRCUyMmhfaWZyYW1lLWFwYXJhdF9lbWJlZF9mcmFtZSUyMiUzRSUyMCUzQ3NwYW4lMjBzdHlsZSUzRCUyMmRpc3BsYXklM0ElMjBibG9jayUzQnBhZGRpbmctdG9wJTNBJTIwNTclMjUlMjIlM0UlM0MlMkZzcGFuJTNFJTNDaWZyYW1lJTIwc3JjJTNEJTIyaHR0cHMlM0ElMkYlMkZ3d3cuYXBhcmF0LmNvbSUyRnZpZGVvJTJGdmlkZW8lMkZlbWJlZCUyRnZpZGVvaGFzaCUyRkVhMExWJTJGdnQlMkZmcmFtZSUyMiUyMGFsbG93RnVsbFNjcmVlbiUzRCUyMnRydWUlMjIlMjB3ZWJraXRhbGxvd2Z1bGxzY3JlZW4lM0QlMjJ0cnVlJTIyJTIwbW96YWxsb3dmdWxsc2NyZWVuJTNEJTIydHJ1ZSUyMiUyMCUzRSUzQyUyRmlmcmFtZSUzRSUzQyUyRmRpdiUzRQ==[/vc_raw_html][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_custom_heading text=”برای مطالعه مقالات بیشتر از کتاب کودک توانمند من می‌توانید بر روی دکمه‌های زیر کلیک کنید:” font_container=”tag:h1|font_size:22|text_align:center|color:%23109433″ use_theme_fonts=”yes” link=”url:https%3A%2F%2Frooyeshcenter.com%2Fproduct%2F%25da%25a9%25d8%25aa%25d8%25a7%25d8%25a8-%25da%25a9%25d9%2588%25d8%25af%25da%25a9-%25d8%25aa%25d9%2588%25d8%25a7%25d9%2586%25d9%2585%25d9%2586%25d8%25af-%25d9%2585%25d9%2586%2F||target:%20_blank|”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_btn title=”بزرگترین دلیل نتیجه نگرفتن از توانبخشی و کاردرمانی” style=”3d” color=”green” align=”center” button_block=”true” link=”url:https%3A%2F%2Frooyeshcenter.com%2F%25d8%25a8%25d8%25b2%25d8%25b1%25da%25af%25d8%25aa%25d8%25b1%25db%258c%25d9%2586-%25d8%25af%25d9%2584%25db%258c%25d9%2584-%25d9%2586%25d8%25aa%25db%258c%25d8%25ac%25d9%2587-%25d9%2586%25da%25af%25d8%25b1%25d9%2581%25d8%25aa%25d9%2586-%25d8%25a7%25d8%25b2-%25d8%25aa%25d9%2588%25d8%25a7%25d9%2586%25d8%25a8%25d8%25ae%25d8%25b4%2F||target:%20_blank|”][vc_btn title=”اقوام و مهمان‌ها را با خود به جلسات کاردرمانی نیاورید!” style=”3d” color=”green” align=”center” button_block=”true” link=”url:https%3A%2F%2Frooyeshcenter.com%2F%25d8%25a7%25d9%2582%25d9%2588%25d8%25a7%25d9%2585-%25d9%2588-%25d9%2585%25d9%2587%25d9%2585%25d8%25a7%25d9%2586%25e2%2580%258c%25d9%2587%25d8%25a7-%25d8%25b1%25d8%25a7-%25d8%25a8%25d8%25a7-%25d8%25ae%25d9%2588%25d8%25af-%25d8%25a8%25d9%2587-%25d8%25ac%25d9%2584%25d8%25b3%25d8%25a7%25d8%25aa-%25da%25a9%25d8%25a7%25d8%25b1%2F||target:%20_blank|”][vc_btn title=”داستان شایان و مشکل رشدی او(یک داستان واقعی)” style=”3d” color=”green” align=”center” button_block=”true” link=”url:https%3A%2F%2Frooyeshcenter.com%2F%25d8%25af%25d8%25a7%25d8%25b3%25d8%25aa%25d8%25a7%25d9%2586-%25d8%25b4%25d8%25a7%25db%258c%25d8%25a7%25d9%2586-%25d9%2588-%25d9%2585%25d8%25b4%25da%25a9%25d9%2584-%25d8%25b1%25d8%25b4%25d8%25af%25db%258c-%25d8%25a7%25d9%2588%25db%258c%25da%25a9-%25d8%25af%25d8%25a7%25d8%25b3%25d8%25aa%25d8%25a7%25d9%2586-%25d9%2588%25d8%25a7%2F||target:%20_blank|”][vc_btn title=”چند کاردرمانگر یا فقط یکی؟!” style=”3d” color=”green” align=”center” button_block=”true” link=”url:https%3A%2F%2Frooyeshcenter.com%2F%25da%2586%25d9%2586%25d8%25af-%25da%25a9%25d8%25a7%25d8%25b1%25d8%25af%25d8%25b1%25d9%2585%25d8%25a7%25d9%2586%25da%25af%25d8%25b1-%25db%258c%25d8%25a7-%25d9%2581%25d9%2582%25d8%25b7-%25db%258c%25da%25a9%25db%258c%25d8%259f%2F||target:%20_blank|”][vc_btn title=”کاردرمانی معجزه نمی‌کند!” style=”3d” color=”green” align=”center” button_block=”true” link=”url:https%3A%2F%2Frooyeshcenter.com%2F%25da%25a9%25d8%25a7%25d8%25b1%25d8%25af%25d8%25b1%25d9%2585%25d8%25a7%25d9%2586%25db%258c-%25d9%2585%25d8%25b9%25d8%25ac%25d8%25b2%25d9%2587-%25d9%2586%25d9%2585%25db%258c%25e2%2580%258c%25da%25a9%25d9%2586%25d8%25af%2F||target:%20_blank|”][/vc_column][/vc_row]
