فرشته جودی: کاردرمانگر ذهنی کلینیک رویش پرند
تفاوت بهم ریختگی حسی و قشقرق در کودکان مبتلا به اوتیسم
در کودکان اوتیستیک رفتارهایی مانند جیغ زدن، پرخاشگری، خودزنی و… دیده می‌شود.
این رفتارها در قشقرق و بهم‌ریختگی حسی مشترک هستند ولی علل به وجود آورنده آنها کاملاً متفاوت و در نتیجه مداخلات هم کاملاً متفاوت خواهد بود.
قشقرق به صورت رفتاری کاملاً آگاهانه و اختیاری بروز می‌کند تا دیگران تحت تاثیر آن رفتار تن به خواسته کودک دهند؛ در حالی که بهم ریختگی حسی،حاصل افزایش آدرنالین و فعال شدن سیستم دفاعی سمپاتیک می‌باشد.
در بهم‌ریختگی حسی درک و شناخت فرد اوتیستیک نسبت به محیط مختل می‌شود.
توضیحات و توصیه‌های افراد آشنا برای کودک نامفهوم بوده،
آستانه تحمل درد بالاتری در کودک بروز می‌کند
و درک خطر برای کودک دشوار می‌شود، همین موضوع احتمال آسیب را در کودک افزایش می‌دهد.
وجه تمایز بعدی این است که قشقرق با پاداش کنترل می‌شود و با بالا رفتن سن کمتر می‌شود در حالی که بهم ریختگی حسی با پاداش کنترل نمی‌شود و گاهاً با بالا رفتن سن شدیدتر هم می‌شود.
قشقرق نیاز به تماشاچی دارد و به نحوی جلب توجه می‌باشد، در حالی که به هم‌ریختگی حسی در همه شرایط حتی در تنهایی فرد اوتیستیک بروز می‌کند و حاصل عدم کنترل محیطی از نظر تقاضای محیطی، محرک‌های حسی جدید یا ارائه محرک با شدت بالا می‌باشد .
نحوه کنترل متفاوت قشقرق و بهم‌رختگی حسی
برای کنترل قشقرق باید از اصول رفتاری و رفتار‌درمانی استفاده کرد در حالی که در بهم ریختگی حسی فرد، مداخله‌کننده صرفاً حفظ امنیت کودک را اولویت قرار می‌دهد و سعی در کاهش محرک مزاحم دارد.
اصلاح بهم ریختگی حسی به زمان‌هایی که کودک آرام‌تر است موکول می‌شود.
در واقع به مرور زمان خانواده یاد می‌گیرد که در صورت بروز به هم ریختگی‌های حسی چطور می‌تواند کودک خود را آرام کند و از کاربرگ‌های آموزشی برای آگاه‌سازی کودک نسبت به شرایط خود استفاده می‌کند تا از سرنخ‌های ثابت در هنگام بهم ریختگی حسی برای کنترل شرایط کودک استفاده کنند.
اگر کودکی با این شرایط را در محیط‌های عمومی دیدیم چکار کنیم؟
نکته‌ی بسیار مهم در صورت مشاهده کودک مبتلا به اتیسم با رفتارهای ذکر شده از نزدیک شدن به کودک خودداری کنید و کنترل شرایط را به مراقب اصلی او بسپارید زیرا این کودکان در حالت عادی دنیای اطراف را متفاوت از انسان‌های دیگر درک می‌کنند.
حالا تصور کنید اگر کودکی دچار بهم ریختگی حسی شده باشد و شما به عنوان یک فرد ناآشنا به او نزدیک شوید کنترل شرایط را برای او دشوارتر کرده و احتمال آسیب به خود و اطرافیان را بیشتر می‌کنید.
